Điều trị bạch biến bằng UVB dải hẹp
Để chọn một giải pháp điều trị tương thích cho từng người bệnh, cần dựa vào 1 số ít chỉ số như : Tuổi đời, giới tính, vị trí tổn thương, diện tích quy hoạnh tổn thương, những biến hóa miễn dịch, hiệu quả điều trị trước đó, điều kiện kèm theo công tác làm việc, năng lực kinh tế tài chính …
Mục đích của điều trị là phục hồi lại màu sắc da bình thường trên đám da mất sắc tố. Hiện nay các tác giả đưa ra hai phương pháp để điều trị bệnh bạch biến là gây tái nhiễm sắc (repigmentation) và gây mất nhiễm sắc (depigmentation) [1] [2].
Bạn đang đọc: Điều trị bạch biến bằng UVB dải hẹp
Các liệu pháp gây tái nhiễm sắc đến nay gồm có : [ 49 ]
- Liệu pháp ánh sáng: PUVA, NGƯỜI BỆNH-UVB
- Laser: MEL (monochromatic excimer light) 308nm
- Thuốc bôi tại chỗ
- Điều trị toàn thân: Corticoid, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc sinh học
- Điều trị phối hợp
- Phẫu thuật
UVB trong điều trị bệnh bạch biến: UVB được biết đến lần đầu tiên từ năm 1400 BC, người Ấn Độ điều trị người bệnh bạch biến bằng ăn lá cây có psolaren và cho tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Phương pháp điều trị bằng liệu pháp ánh sáng đã được ứng dụng rất nhiều: năm 1903 Niels Finsen đã dùng UV để điều trị lupus vulgaris; năm 1974 đã bắt đầu điều trị bệnh vảy nến bằng PUVA; 1978 ứng dụng điều trị bệnh vảy nến bằng UVB dải rộng nhưng hiệu quả đáp ứng ít; năm 1988 Van Weelden và Green đã điều trị bệnh vảy nến bằng UVB dải hẹp.
Người bệnh UVB ( narrow band ultraviolet B ) : Là chiêu thức sử dụng tia tử ngoại với bước sóng 311 ± 1 nm. Sự thành công xuất sắc của người bệnh UVB trong điều trị bạch biến lần tiên phong được báo cáo giải trình bởi Westerhof và Nieuweboer-Krobotova năm 1997 .
Liệu pháp UVB đơn thuần lúc bấy giờ được vận dụng nhiều hơn trong điều trị một số ít bệnh da liễu nói chung và bệnh bạch biến nói riêng. Có hai cách dùng UVB : đèn cực tím có bước sóng 290 – 320 nm và đèn cực tím có bước sóng tinh lọc và được sử dụng tốt nhất là 311 nm .
Hai bước cơ bản trong chính sách tái tạo lại sắc tố của người bệnh UVB
1. Ổn định quy trình mất sắc tố : điều hòa miễn dịch tại chỗ và body toàn thân .
2. Kích thích tế bào sắc tố còn lại ở nang lông .
UVB tác động ảnh hưởng lên DNA nhân tế với sự hấp thụ bởi những nucleotid dẫn đến việc tạo ra những chất nhị trùng pyrimidine và đồng phân hóa urocanic acid từ dạng trans sang dạng cis, từ đó sản xuất interleukin-10, giảm hoạt động giải trí NK cell, giảm tăng sinh TB lympho B gây ra không thay đổi phân phối miễn dịch không bình thường tại chỗ và body toàn thân do đó làm không thay đổi quy trình mất sắc tố .
UVB kích thích sự phóng thích của những yếu tố tăng trưởng cơ bản bFGF từ tế bào sừng gây ra sự tăng sinh tế bào sắc tố. Những người bệnh chiếu UVB đã cho thấy tăng nồng độ vitamin D trong huyết thanh ( 25 – OH vitamin D ). Nhiều điều tra và nghiên cứu cho thấy rằng 25 – OH vitamin D gây kích thích tyrosinase enzyme và tế bào sắc tố chưa trưởng thành ở nang lông sản xuất melamin. Ngoài ra UVB còn kích thích tế bào sắc tố non ( dopa-negative ), tế bào sắc tố không sắc tố ( amelanotic ) ở vỏ ngoài nang lông vận động và di chuyển đến vùng da mất sắc tố bên cạnh và sản xuất melanin .
Người bệnh UVB không những hạn chế tế bào sắc tố bị tàn phá mà còn làm tăng số lượng tế bào sắc tố và có hiệu suất cao điều trị bạch biến hơn UVB phổ rộng .
Liệu pháp UVB bảo đảm an toàn thuận tiện đã được xác lập trên cả người trưởng thành và trẻ nhỏ cả tại chỗ và body toàn thân. Do UVB phân phối nguồn nguồn năng lượng cao và ít gây đỏ da. Không giống như điều trị liệu pháp PUVA body toàn thân, liệu pháp UVB không cần yên cầu bảo vệ mắt khi ở ngoài nắng trong quy trình điều trị .
Theo Pearl-2005, đến nay chưa có nghiên cứu và điều tra nào dẫn chứng về gây ung thư tế bào gai, tế bào đáy hoặc ung thư tế bào sắc tố trong người bệnh bạch biến được điều trị bằng liệu pháp PUVA body toàn thân, liệu pháp UVB. Mặc dù vậy, những điều tra và nghiên cứu theo dõi dài ngày là thiết yếu để nhìn nhận không thiếu những yếu tố rủi ro tiềm ẩn trong liệu pháp UVB .
Sử dụng UVB đơn thuần và phối hợp : Nghiên cứu hiệu quả của UVB trên người bệnh bạch biến đã được những tác giả báo cáo giải trình với hiệu quả tái tạo sắc tố tại tổn thương đạt từ 50-70 % diện tích quy hoạnh tổn thương. Sự phối hợp liệu pháp UVB với calcipotriol, vitamin, vitamin B12 và acid folic, với tacalcitol đã được những tác giả báo cáo giải trình với hiệu quả khả quan so với liệu pháp UVB đơn thuần .
Liều UVB thường được khởi đầu bằng 50-70 % liều gây đỏ da tối thiểu ( MED ) của từng người bệnh, thường là khoảng chừng 200 mJ / cm2 và được tăng dần từ 5-20 % liều khởi đầu tùy theo loại da cho đến khi đạt liều đỏ da trung bình. Điều trị từ 2-3 lần trong tuần. Liệu pháp này vận dụng với tốt cho bạch biến typ A và cũng có hiệu suất cao cao với thể cố thủ với diện tích quy hoạnh nhỏ hơn 5 % diện tích quy hoạnh khung hình .
•Tóm tắt quy trình điều trị bạch biến:
( Theo Vitiligo người bệnh UVB Treatment Protocol Summary By John E. Harris, MD, PhD and Mark Scharf, MD )
– Liều khởi đầu : 200 mJ / cm2
– Tăng liều UVB 50 mL / cm2 mỗi lần cho đến khi người bệnh thấy Open ban đỏ nhẹ lê dài < 24 giờ .
- Giữ liều 800 mJ / cm2. Liều này hoàn toàn có thể được biến hóa hoặc được tăng lên theo chỉ định của bác sĩ điều trị .
Bảng 1.5. Liều UVB cần kiểm soát và điều chỉnh dựa vào việc nhìn nhận da
Bảng UVB cần điều chỉnh nếu người bệnh không tuân thủ thời gian điều trị
Theo Parsad và tập sự 2006, hiệu suất cao tái nhiễm sắc khi điều trị liệu pháp UVB cao hơn so với liệu pháp bôi psoralen và chiếu tia UVA và theo dõi tái tạo sắc tố của hai chiêu thức này thấy tỷ suất tái phát là rất thấp .
Theo Natta và tập sự 2003 đã điều tra và nghiên cứu hiệu suất cao của liệu pháp UVB trên 60 Người bệnh châu Á với bạch biến thể cố thủ cho thấy 42 % số người bệnh bạch biến tái nhiễm sắc trên 50 % diện tích quy hoạnh tổn thương ở mặt, thân, tay và chân .
Theo Radmanesh và tập sự 2006 nghiên cứu và điều tra mở để điều trị 51 bệnh nhi với bạch biến thể thường thì cho thấy 53 % ( n = 27 ) người bệnh tái nhiễm sắc trên 75 % diện tích quy hoạnh tổn thương, 29 % ( n = 15 ) có từ 26 % đến 50 % diện tích quy hoạnh tổn thương tái sắc tố và 18 % ( n = 9 ) tái nhiễm sắc dưới 25 % diện tích quy hoạnh tổn thương .
Theo Arca và tập sự 2006, so sánh hiệu suất cao điều trị của 15 người bệnh bạch biến điều trị bằng UVB-311nm tích hợp với calcipotriol và 25 người bệnh bạch biến điều trị bằng UVB-311nm đơn thuần cho thấy tái nhiễm sắc của hai nhóm là tương tự nhau .
Leone và tập sự 2006, điều trị phối hợp tacalcitol với chiếu UVB cho hiệu suất cao tái nhiễm sắc tốt hơn chiếu UVB đơn thuần .
Hiện nay tại Bệnh viện Da liễu Trung ương sử dụng thoáng rộng điều trị cho những người bệnh bạch biến bằng người bệnh UVB đem lại hiệu suất cao cao .
Trong năm 2018 khoa Da liễu hy vọng triển khai kỹ thuật mới: “Ứng dụng điều trị ánh sáng trong một số bệnh da liễu bạch biến, vảy nến, viêm da cơ địa bằng máy chiếu UVB cầm tay dải hẹp”.
Ths.Bs: Phí Thị Minh Huệ
Khoa Da liễu
Source: https://baoduongdieuhoa24h.com
Category: Điện Tử
